Twoje interesy zasługują na najlepszą obronę

Sekcja blogowa.

Przepadek pojazdu mechanicznego

14 marca 2024 roku weszły w życie przepisy Kodeksu karnego zaostrzające odpowiedzialność karną sprawców przestępstw przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, popełnionych w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego (tzw. „prowadzenie pod wpływem”). Ustawodawca wprowadził możliwość, a niekiedy nawet i obowiązek, orzeczenia przepadku (konfiskaty) pojazdu mechanicznego prowadzonego przez sprawcę w ruchu lądowym.

Stan po spożyciu alkoholu a stan nietrzeźwości.

Stan po użyciu alkoholu zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi
do stężenia przekraczającego wartość:
1) od 0,2‰ do 0,5‰ alkoholu we krwi albo
2) od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza

Prowadzenie pojazdu w takim stanie stanowi wykroczenie, zatem omawiane przepisy dotyczące przepadku pojazdu nie będą miały zastosowania.

Stan nietrzeźwości zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do
stężenia przekraczającego wartość:
1) 0,5 promila alkoholu we krwi albo
2) w 1 dm3 przekracza 0,25 mg w wydychanym powietrzu

Kiedy orzeka się przepadek pojazdu?

Obowiązkowo:
1. W przypadku, gdy zawartość alkoholu w organizmie sprawcy była wyższa niż 1 promil we krwi lub 0,5 mg/dm3 w wydychanym powietrzu albo prowadziła do jego stężenia a sprawca popełnił jedno z poniższych przestępstw:
– spowodowanie katastrofy w komunikacji (art. 173 KK),
– sprowadzenie niebezpieczeństwa katastrofy w komunikacji (art.174 KK),
– spowodowanie wypadku komunikacyjnego (art. 177 KK).

2. W stosunku do sprawcy prowadzącego pojazd mechaniczny w ruchu lądowym w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, jeżeli zawartość alkoholu we krwi wynosiła co najmniej niż 1,5 promila lub 0,75 mg/dm3 w wydychanym powietrzu albo prowadziła do takiego stężenia.

3. Jeżeli sprawca, który prowadził pojazd znajdując się w stanie nietrzeźwości w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych.

4. Jeżeli sprawca, który prowadził pojazd znajdując się w stanie nietrzeźwości, był już wcześniej prawomocnie skazany za takie przestępstwo albo za jedno z następujących przestępstw popełnionych w stanie nietrzeźwości:
– spowodowanie katastrofy w komunikacji (art.173 KK),
– sprowadzenie niebezpieczeństwa katastrofy w komunikacji (art.174 KK),
– spowodowanie wypadku komunikacyjnego (art. 177 KK).

Fakultatywnie:
1. W przypadku, gdy zawartość alkoholu w organizmie sprawcy była wyższa niż 0,5 promila alkoholu we krwi lub 0,25 mg/dm3 w wydychanym powietrzu, ale nie była wyższa niż 1 promil lub 0,5 mg/dm3 ani nie prowadziła do jego stężenia a sprawca popełnił jedno z poniższych przestępstw:
– spowodowanie katastrofy w komunikacji (art. 173 KK),
– sprowadzenie niebezpieczeństwa katastrofy w komunikacji (art. 174 KK),
– spowodowanie wypadku komunikacyjnego (art. 177 KK).

2. Gdy sprawca jednego z przestępstw zbiegł z miejsca zdarzenia:
– spowodowanie katastrofy w komunikacji (art.173 KK),
– sprowadzenie niebezpieczeństwa katastrofy w komunikacji (art. 174 KK),
– spowodowanie wypadku komunikacyjnego (art. 177 KK).

Kiedy sąd może nie orzec przepadku pojazdu?

Sąd może odstąpić od orzeczenia przepadku pojazdu mechanicznego jeżeli zachodzi wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami. Jest to możliwe jedynie w przypadku skazania za prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości lub po spożyciu środków odurzających. Nie ma katalogu, który wskazywałby jakie sytuacje mogą być uznane jako „wyjątkowe wypadki”. Dopiero rozwój praktyki orzeczniczej dotyczącej tej materii pozwoli zakreślić pewne ramy takich spraw.

Co w sytuacji, gdy sprawca nie jest właścicielem pojazdu?

W przypadku pojazdu, który w czasie popełnienia przestępstwa nie stanowił wyłącznej własności sprawcy albo jeżeli pojazd został zbyty, darowany lub ukryty, orzeka się przepadek jego równowartości. Dotyczy to również sytuacji, gdy pojazd stanowi składnik wspólnego majątku małżonków.

Równowartości pojazdu odpowiada jego wartość określona w polisie ubezpieczeniowej na rok, w którym popełniono przestępstwo. W razie braku polisy, za równowartość pojazdu uważa się jego średnią wartość rynkową. Jeżeli oszacowanie średniej wartości rynkowej jest niemożliwe ze względu na szczególne cechy pojazdu, zasięga się opinii biegłego.

Pojazd służbowy.

Przepadek pojazdu mechanicznego czy jego równowartości nie zostanie orzeczony jeżeli kierowany pojazd nie stanowił własności sprawcy a przestępstwo zostało popełnione podczas wykonywania czynności zawodowych lub służbowych polegających na prowadzeniu pojazdu na rzecz pracodawcy. W takim przypadku zamiast konfiskaty sąd orzeka nawiązkę na rzecz Funduszu Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Wysokość orzeczonej nawiązki nie może być niższa niż 5.000 złotych, ani przekraczać 100 000 złotych.

Ważne! Zgodnie z art. 295 § 1a Kodeksu postępowania karnego w razie popełnienia przestępstwa za które orzeka się przepadek pojazdu mechanicznego Policja dokonuje tymczasowego zajęcia pojazdu prowadzonego przez sprawcę w czasie popełnienia tego przestępstwa. Zajęcie upada jeżeli w ciągu 7 dni od tymczasowego zatrzymania prokurator nie wyda postanowienia o dokonaniu zabezpieczenia majątkowego na pojeździe, jednak nie wyłącza to możliwości orzeczenia przepadku pojazdu przez sąd.